Η νόσος Alzheimer είναι μια νευροεκφυλιστική νόσος και η πιο συχνή αιτία άνοιας. Η νόσος επηρεάζει τις νοητικές λειτουργίες, τη συμπεριφορά και την λειτουργικότητα του ατόμου στην καθημερινότητα.

Τι την προκαλεί?

Προς το παρόν, η ακριβής αιτία δεν είναι πλήρως κατανοητή από την επιστημονική κοινότητα, αλλά σχετίζεται με τη συσσώρευση παθολογικών πρωτεϊνών (β-αμυλοειδές και ταυ-πρωτείνης) στον εγκέφαλο, που οδηγούν στην καταστροφή των νευρικών κυττάρων. Οι βασικοί παράγοντες κινδύνου είναι η ηλικία (συνήθως άτομα άνω των 65 ετών), η κληρονομικότητα, καθώς και παράγοντες όπως η κακή διατροφή, η έλλειψη σωματικής άσκησης και οι καρδιαγγειακές παθήσεις.

Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου?

Τα συμπτώματα της νόσου Alzheimer εξελίσσονται σταδιακά και χωρίζονται σε ήπια, μέτρια και σοβαρά στάδια.

Κατά το ήπιο στάδιο εμφανίζονται διαταραχές στη μνήμη (ξεχνούν πρόσφατα γεγονότα, επαναλαμβάνουν ερωτήσεις), δυσκολία στον προσανατολισμό (ξεχνούν πού βρίσκονται ή χάνουν τον δρόμο τους), δυσκολία στην εύρεση λέξεων και δυσκολία στην επικοινωνία, αλλαγές στη διάθεση και συμπεριφορά (άγχος, ευερεθιστότητα, κατάθλιψη), δυσκολία στη λήψη αποφάσεων και στη διαχείριση χρημάτων.

Στο μεσαίο στάδιο υπάρχει εντονότερη απώλεια μνήμης (ξεχνούν ονόματα οικείων προσώπων, μπερδεύουν μέρες και ώρες), δυσκολία σε απλές καθημερινές δραστηριότητες (π.χ. ντύσιμο, φαγητό), αλλαγές στην προσωπικότητα (επιθετικότητα, καχυποψία, ανησυχία) και προβλήματα στον ύπνο (αυπνία, ή υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας).

Τέλος, στο προχωρημένο στάδιο υπάρχει αδυναμία επικοινωνίας (δεν κατανοούν ή δεν μιλούν καθαρά), δυσκολία στην κατάποση και κατ’επέκταση στη σίτιση, απώλεια λειτουργικότητας με αποτέλεσμα να εξαρτώνται από τους φροντιστές για την προσωπική φροντίδα και απώλεια κινητικότητας (δυσκολία στη βάδιση, καθήλωση στο κρεβάτι).

Πως γίνεται η διάγνωση?

Η διάγνωση της νόσου Alzheimer βασίζεται σε ένα συνδυασμό κλινικών, νευροψυχολογικών και απεικονιστικών μεθόδων. Χρειάζεται να γίνει από τον ειδικό ιατρό η κλινική εξέταση, όπου συλλέγονται από τον ασθενή και τον συνοδό του πληροφορίες για τα συμπτώματα, το οικογενειακό ιστορικό και τις καθημερινές δυσκολίες του ατόμου. Έπειτα πραγματοποιείται Νευροψυχολογικός έλεγχος από τον Νευροψυχολόγο με σκοπό να διερευνηθούν οι νοητικές λειτουργίες (μνήμη, προσοχή,  λόγος, προσοχή κ.α) και η συμπεριφορά του ασθενή. Τέλος πραγματοποιούνται ειδικές απεικονιστικές εξετάσεις εγκεφάλου (συνήθως μαγνητική τομογραφία) και εξετάσεις βιολογικών δεικτών (εξετάσεις αίματος και εγκεφαλονωτιαίου υγρού) όπου ερμηνεύονται μόνο από τον ειδικό ιατρό.

Θεραπεύεται η νόσος Alzheimer?

Η νόσος προς το παρόν δεν μπορεί να θεραπευτεί πλήρως. Ωστόσο, υπάρχουν φαρμακευτικές και μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις που μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ασθενών. Ο ειδικός ιατρός είναι υπεύθυνος για την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις περιλαμβάνουν τη νοητική ενδυνάμωση (δραστηριότητες που ενισχύουν τις νοητικές λειτουργίες όπως η μνήμη), η σωματική άσκηση, η υγιεινή διατροφή, η ψυχολογική και κοινωνική υποστήριξη.

Η έγκαιρη διάγνωση είναι ζωτικής σημασίας και επιτρέπει την καλύτερη διαχείριση της κατάστασης και τη βελτίωση της καθημερινότητας του ασθενούς και της οικογένειάς του.

Παπαδόγιαννη Μαρίνα

Ψυχολόγος – Κλινική Νευροψυχολογος στο Inima Lab